BS Lý Thiện Trung
IVF Quốc Ánh - Bệnh viện Đa khoa Quốc Ánh

CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
Lạc nội mạc tử cung (LNMTC) có thể gây ra tình trạng kháng progesterone, ảnh hưởng đến kết quả chuyển phôi đông lạnh. Nghiên cứu này xem xét liệu việc bổ sung progesterone dưới da có giúp cải thiện tỉ lệ sinh sống ở bệnh nhân LNMTC có nồng độ progesterone thấp hay không.
ĐỐI TƯỢNG & PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đây là nghiên cứu thuần tập hồi cứu đơn trung tâm thực hiện từ tháng 1/2019 - tháng 12/2022. Nghiên cứu được thực hiện trên 985 chu kỳ chuyển phôi đông lạnh bằng phác đồ chu kỳ nhân tạo (AC-FET), trong đó có 168 chu kỳ ở bệnh nhân LNMTC (17,05%), 817 chu kỳ ở nhóm đối chứng (không bị LNMTC).
Tiêu chuẩn nhận bao gồm các chu kỳ chuyển phôi đông lạnh với phác đồ chu kỳ nhân tạo (AC-FET), noãn tự thân, không PGT-A.Tiêu chuẩn loại bao gồm chuyển phôi tươi, chu kỳ tự nhiên, ứ dịch ống dẫn trứng, bệnh lý trong lòng tử cung.
Các bệnh nhân trong nghiên cứu được sử dụng estradiol valerate 6mg/ngày (bắt đầu ngày 1-3 chu kỳ). Theo dõi độ dày nội mạc tử cung (NMTC) được thực hiện bằng siêu âm sau 10-12 ngày dùng thuốc. Estradiol được điều chỉnh liều nếu NMTC < 7mm. Khi NMTC đạt ≥ 7mm, Micronized progesterone (MVP) 600mg/ngày bắt đầu được dùng dạng đặt âm đạo. Progesterone huyết thanh được đo vào ngày trước khi chuyển phôi. Nếu progesterone < 10.6 ng/mL: Bổ sung 25mg progesterone/ngày tiêm dưới da. Khi có thai, hỗ trợ hoàng thể được sử dụng đến thai 10 tuần (<45 tuổi) hoặc 12 tuần (>45 tuổi).
KẾT QUẢ
Các bệnh nhân trong nghiên cứu được chia làm 4 nhóm:

• Nhóm 1 – tham chiếu (51 chu kỳ): Có LNMTC, progesterone <10,6 ng/mL + progesterone tiêm

• Nhóm 2 (117 chu kỳ): Có LNMTC, progesterone ≥10,6 ng/mL

• Nhóm 3 (274 chu kỳ): Không bị LNMTC, progesterone <10,6 ng/mL + progesterone tiêm.

• Nhóm 4 (543 chu kỳ): Không bị LNMTC, progesterone ≥10,6 ng/mL.

Về kết cục lâm sàng, không có sự khác biệt đáng kể về thai lâm sàng, sẩy thai và tỷ lệ trẻ sinh sống giữa nhóm có LNMTC và không có LNMTC. So với nhóm tham chiếu (LNMTC, progesterone thấp + bổ sung), tỷ lệ sinh sống ở các nhóm khác là tương đương: nhóm có LNMTC, progesterone đủ (aOR 0,79), nhóm không LNMTC, progesterone thấp + bổ sung (aOR 0,91), nhóm không LNMTC, progesterone đủ (aOR 1,40).
 
Progesterone vào ngày thử thai có ý nghĩa tiên lượng kết cục thai kỳ. Có 140 bệnh nhân có LNMTC và 616 bệnh nhân không có LNMTC được đo nồng độ progesterone vào ngày thử thai. Nồng độ progesterone ở bách phân vị 90 (P90) là 23,31 ng/mL. Nồng độ progesterone cao hơn (≥ P90) liên quan đến kết quả lâm sàng tốt hơn. Ở bệnh nhân LNMTC: tỷ lệ thai lâm sàng ở nhóm có nồng độ progesterone ≥P90 là 83,3% so với nhóm còn lại là 46,1% (p=0,016), tỷ lệ sinh sống cũng cao hơn với 66,7% và 38,8% (p=0,027). Ở bệnh nhân không LNMTC: tỷ lệ thai lâm sàng ở nhóm có nồng độ progesterone ≥P90 là 73% so với nhóm còn lại là 50,5% (p<0,001), tỷ lệ sinh sống cũng cao hơn tương ứng là 63,5% và 38,2% (p<0,001).
KẾT LUẬN

• Hiệu quả bổ sung: Bệnh nhân LNMTC có progesterone thấp, khi được bổ sung progesterone tiêm dưới da, đạt TLS tương đương với những bệnh nhân có progesterone đủ (có/không LNMTC).

• Không cần thay đổi quy trình chuẩn: Bệnh nhân LNMTC có khả năng đạt mức progesterone mục tiêu tương tự như nhóm không LNMTC.

• Cá thể hóa điều trị: Xét nghiệm và chỉ bổ sung progesterone khi cần thiết là chiến lược hiệu quả, tiện lợi và tiết kiệm chi phí cho mọi bệnh nhân.

• Progesterone cao hơn, kết quả tốt hơn: Nồng độ progesterone cao hơn (≥ P90) vào ngày thử thai liên quan đến kết quả lâm sàng tốt hơn đáng kể ở cả hai nhóm bệnh nhân.

Nguồn:
Sachs-Guedj, N., Coroleu, B., Álvarez, M., Martínez, S. G., & Polyzos, N. P. (2025). Role of serum progesterone levels and subcutaneous progesterone supplementation in endometriosis patients undergoing artificial cycle frozen embryo transfer. Reproductive BioMedicine Online, 105107. https://doi.org/10.1016/j.rbmo.2025.105107